Neurologische aandoeningen bij katten: oorzaken, symptomen, prognose en behandeling

#1 Hersentumoren

Veranderingen in gedrag en mentatie komen vaak voor bij hersentumoren.

Een hersentumor is een massa abnormaal weefsel dat zich ontwikkelt in de hersenen van de kat. In veel gevallen gaat het om een kankergezwel dat voortkomt uit een van de weefsels van de hersenen zelf. Het meest voorkomende type kankerachtige hersentumor bij katten wordt een meningeoom genoemd. Een glioom is een ander type.

Hersengroei kan ook niet-kankerachtig zijn, in het geval van ontstekingsmassa’s of parasitaire infecties.

Symptomen: Epileptische aanvallen komen vaak voor en treden op wanneer een abnormaal signaal in de hersenen wordt versterkt, waardoor hyperactiviteit ontstaat. Gebeurtenissen kunnen volledige aanvallen met bewustzijnsverlies, convulsies, hypersalivatie, urineren en ontlasting omvatten. Meer subtiele focale aanvallen, die kunnen lijken op spiertrekkingen of tremoren terwijl een kat nog wakker is, kunnen ook worden gezien. Veranderingen in de mentale toestand en het gedrag van een kat kunnen ook vaak voorkomen.

Diagnose: Een dierenarts kan aannemen dat er een hersentumor aanwezig is als aanvallen aanwezig lijken te zijn, vooral bij een oudere kat. Hoewel een hersentumor op elke leeftijd kan worden gezien, is er een hoger risico voor katten ouder dan 10 jaar. Het nauwkeurig diagnosticeren van een hersentumor vereist beeldvorming met magnetische resonantie beeldvorming (MRI). Röntgenfoto’s zijn van slecht nut om de hersenen te evalueren en veel katten zullen geen afwijkingen hebben met bloedonderzoek. Deze diagnostische tests kunnen echter nuttig zijn om andere oorzaken van ziekte uit te sluiten.

Behandeling: De behandeling zal afhangen van de tekenen van ziekte die worden gezien en de nauwkeurigheid van de diagnose. De hersentumor van meningeoom bij katten kan operatief worden verwijderd. Gliomen kunnen dat ook zijn, maar zijn moeilijker. Deze operaties worden meestal uitgevoerd door een dierenarts of neurologiespecialist.

Als de tumor niet kan worden verwijderd, kunnen de symptomen worden beheerd. Een kat met epileptische aanvallen kan worden behandeld met een anticonvulsief medicijn. Veel voorkomende zijn fenobarbital en levetiracetam (Keppra). Katten met gedragsveranderingen kunnen antidepressiva of angstmedicatie zoals fluoxetine voorgeschreven krijgen. Gabapentine kan ook worden gebruikt voor zowel gedrag als voor pijn en het heeft milde anticonvulsieve activiteit.

Prognose: Katten kunnen het soms gunstig doen met medisch management als ze een hersentumor hebben, maar er is altijd de zorg dat een tumor zal blijven groeien. Katten met meningeomen die operatief worden verwijderd, kunnen een geweldige prognose op lange termijn hebben, omdat deze hersentumoren zich meer op het hersenoppervlak bevinden en gemakkelijker kunnen worden verwijderd. Gliomen en andere soorten tumoren die zich dieper in de hersenen bevinden, hebben een minder gunstige prognose en vereisen vaak voortdurende medische behandeling.

Lees ook: Alzheimer’s In Cats: Oorzaken, Symptomen & Behandeling

#2 Idiopathische epilepsie

Naaien of kauwen op iets wat er niet is, heet ‘vliegenbijten’.

Epilepsie kan een andere oorzaak zijn van aanvallen bij katten. De term “idiopathisch” betekent eenvoudigweg dat de specifieke oorzaak voor de aanvallen onbekend is. Katten met idiopathische epilepsie worden meestal op jongere leeftijd gediagnosticeerd, tussen 6 maanden en 6 jaar oud. Voor een echte diagnose van idiopathische epilepsie moeten andere oorzaken van aanvallen zoals infecties of hersentumoren volledig worden uitgesloten met laboratoriumwerk en MRI-beeldvorming.

Symptomen: Zoals vermeld, kunnen aanvallen het klassieke uiterlijk van convulsies, hypersalivatie en verlies van lichaamsfuncties omvatten. Maar focale aanvallen, die milder zijn en optreden terwijl een kat nog bij bewustzijn is, kunnen ook worden gezien bij epilepsie. Focale aanvallen kunnen bestaan uit spiertrekkingen in het gezicht of ledematen, tremoren, onvrijwillig hoofdschudden of de actie van poten of kauwen op iets dat niet zichtbaar is. Dit laatste teken wordt “vliegenbijten” genoemd.

Diagnose: Om een aanvalsgebeurtenis echt te diagnosticeren, moet een apparaat dat een elektro-encefalogram (EEG) wordt genoemd, worden aangesloten om hersengolven te registreren terwijl de gebeurtenis plaatsvindt. Helaas is dit vaak onpraktisch, omdat epileptische aanvallen zonder waarschuwing kunnen optreden en niet met nauwkeurigheid kunnen worden voorspeld. Aanvullende tests om andere oorzaken van aanvallen uit te sluiten, worden vaak aanbevolen. Dit omvat MRI-beeldvorming van de hersenen, algemeen bloedonderzoek en testen op infectieuze en parasitaire ziekten.

Behandeling: Echte idiopathische epilepsie kan alleen worden behandeld met anticonvulsieve medicatie. De twee meest gebruikte medicijnen zijn fenobarbital en levetiracetam (Keppra). Deze medicijnen helpen om de abnormale overactiviteit in de hersenen die leidt tot aanvallen te verminderen. Zelfs met medicatie kan nog steeds worden verwacht dat een aanval een paar keer per jaar optreedt en dat aanpassing van de doses in de loop van de tijd nodig kan zijn.

Prognose: De prognose voor idiopathische epilepsie bij katten is meestal goed zolang meer over oorzaken van aanvallen zijn uitgesloten en de respons op medische therapie goed is. Deze katten kunnen in de meeste gevallen een normale levensduur hebben.

Lees ook: Waarom trilt en bibbert mijn kat? (En hoe te helpen)

#3 Aangeboren aandoeningen

Aangeboren aandoeningen presenteren zich vaak al heel vroeg in het leven van een kat.

Aangeboren aandoeningen zijn aandoeningen die een kat genetisch erft, of die zich heel vroeg ontwikkelen terwijl een kitten zich nog voor de geboorte in de moeder ontwikkelt. De meest voorkomende bij katten zijn waterhoofd (een abnormale ophoping van hersenvocht rond de hersenen) en Cerebellaire hypoplasie. Dit laatste gebeurt wanneer een kat wordt geboren met een abnormaal klein cerebellum. De meest voorkomende oorzaak van zowel hydrocephalus als cerebellaire hypoplasie bij katten is vroege infectie met het kattenziektevirus, ook wel feline panleukopenievirus genoemd.

Symptomen: Katten met hydrocephalus kunnen verschillende symptomen hebben, afhankelijk van hoe ernstig de vloeistofdruk in de schedel is. Tekenen kunnen mentale saaiheid, moeite met zindelijkheid en epileptische aanvallen zijn. De vorm van de schedel en de oogpositie kunnen abnormaal lijken. Een kitten kan coördinatie- en evenwichtsproblemen hebben.

Omdat slechts één deel van de hersenen is aangetast, zullen katten met cerebellaire hypoplasie meestal alleen afwijkingen vertonen in hun coördinatie van bewegingen. Een hypermetrische of “ganzen-stappende” overdreven gang is gebruikelijk. Intentietrillingen, die overdreven bewegingen beschrijven tijdens pogingen tot gerichte bewegingen zoals eten, drinken of spelen met een speeltje, komen ook vaak voor.

Diagnose: Beide aandoeningen kunnen sterk worden vermoed door een dierenarts op basis van een lichamelijk onderzoek, de jonge leeftijd van de kat en beschrijvingen van wat een huisdierouder thuis ziet. De diagnose kan worden bevestigd met CT- of MRI-beeldvorming.

Behandeling: Hydrocephalus kan moeilijk te behandelen zijn. Gevallen waarin een kat slechts licht wordt aangetast, vereisen mogelijk geen behandeling. Als er voldoende zwelling van vocht aanwezig is om enkele abnormale tekenen van verhoogde druk in de schedel te veroorzaken, kunnen orale medicijnen, waaronder corticosteroïden, worden gebruikt om de zwelling te verminderen. In ernstige gevallen of gevallen die niet goed reageren op medisch management, kan een permanente shunt chirurgisch worden geplaatst om het overtollige vocht in het hoofd te laten wegvloeien.

Voor cerebellaire hypoplasiekatten is er geen behandeling, omdat het verlies van het cerebellum al is opgetreden. Dit is echter geen progressieve aandoening en de meeste katten kunnen zich aanpassen aan hun handicaps.

Beide diseases worden veroorzaakt door het feline panleukopenia-virus, dat een onderdeel is van het FVRCP- of “feline distemper” -vaccin. Het vaccineren van katten zodat het virus niet kan worden doorgegeven aan kittens tijdens de zwangerschap is de meest effectieve manier om deze aandoeningen te voorkomen.

Prognose: Voor hydrocefalus hangt de prognose af van de ernst van de symptomen en hoeveel vochtzwelling in het hoofd aanwezig is. Katten die mentaal saai, blind of epileptische aanvallen hebben, kunnen een slechte prognose hebben zonder chirurgische behandeling. Katten met een mildere ziekte kunnen worden behandeld met medicatie. Hoewel er geen behandeling is voor cerebellaire hypoplasie, kunnen deze katten zich aanpassen aan hun handicaps en een volledig leven leiden met de juiste verzorgers.

Lees ook: Waarom dobberen katten hun hoofd? Een dierenarts legt uit

#4 Vestibulaire ziekte

Een kanteling van het hoofd kan een teken zijn van vestibulaire ziekte.

Vestibulaire ziekte verwijst naar een probleem met evenwicht en coördinatie. Dit kan optreden in het binnenoor (dat perifere vestibulaire ziekte wordt genoemd) of in de hersenen (wat centrale vestibulaire ziekte wordt genoemd).

Symptomen: Katten met vestibulaire ziekte hebben vaak hun hoofd naar één kant gekanteld en hebben moeite met staan en lopen. Ze kunnen de neiging hebben om naar slechts één kant te leunen of te lopen, of in een cirkel te lopen, in dezelfde richting als de hoofdkanteling. Een teken genaamd nystagmus, waarbij de ogen herhaaldelijk van links naar rechts of onwillekeurig op en neer bewegen, wordt in de meeste gevallen gezien. Vestibulaire ziekte kan misselijkheid en slechte eetlust veroorzaken.

Diagnose: Vestibulaire ziekte kan verschillende oorzaken hebben. Bij een zeer jonge kat of kitten is het feline infectieuze peritonitis (FIP) virus een veel voorkomende oorzaak. Andere oorzaken zijn binnenoorinfecties, infecties die het binnenoor binnendringen en de hersenen beïnvloeden, en hersentumoren. In sommige gevallen wordt geen oorzaak gevonden, in welk geval de vestibulaire ziekte “idiopathisch” wordt genoemd.

Een dierenarts kan in eerste instantie testen op een oorontsteking met oorswabmonsters. Als betrokkenheid van het binnenoor wordt vermoed, kunnen röntgenfoto’s van de schedel worden overwogen, maar een CT-scan geeft betere informatie. Een MRI kan worden overwogen als er bezorgdheid is over een hersentumor of infectie. Er is geen specifieke test voor FIP, maar een dierenarts kan aannemen dat het de oorzaak is bij een jong kitten met vestibulaire ziekte, samen met andere bevindingen van laboratoriumwerk.

Behandeling: Binnenoorontstekingen kunnen worden behandeld, maar vereisen soms naast antibiotica ook een operatie. Infecties die de hersenen bereiken, kunnen ook worden behandeld als ze vroeg genoeg worden gevangen. Behandeling voor een hersentumor of andere kankerachtige oorzaak kan beperkt zijn, maar hangt af van het tumortype en de locatie. Meestal worden bestralings- en/of chemotherapie-opties besproken. Behandeling voor FIP bevindt zich nog in de vroege stadia en antivirale behandeling is niet direct beschikbaar.

Prognose: De prognose voor vestibulaire ziekte veroorzaakt door een binnenoorontsteking is goed en kan nog steeds redelijk zijn met een herseninfectie als deze vroeg genoeg wordt ontdekt. Prognose voor ziekte veroorzaakt door een tumor of andere kanker wordt meestal bewaakt tot slecht, vooral bij oudere katten. Hoewel nieuwere antivirale behandelingsstudies veelbelovend zijn, heeft FIP de neiging om snel vooruitgang te boeken en heeft het nog steeds een bewaakte tot slechte prognose. Sommige gevallen van idiopathische vestibulaire ziekte, die meestal voorkomt bij oudere katten, kunnen binnen 2-3 dagen vanzelf corrigeren. In deze gevallen is de prognose meestal zeer goed.

Lees ook: Ataxie bij katten: oorzaken, symptomen en behandeling

#5 Cognitieve disfunctie

Cognitieve disfunctie kan gedragsveranderingen bij oudere katten veroorzaken.

Cognitieve disfunctie bij katten, ook wel “kitty dementie” genoemd, kan vaak worden gezien bij oudere katten. Cognitieve disfunctie wordt beschouwd als een degeneratieve leeftijdsgebonden aandoening. Deze katten zijn meestal ouder dan 10 jaar en zijn meestal dichter bij 15 jaar of ouder.

Symptomen: Tekenen kunnen variëren, maar kunnen desoriëntatie omvatten, dwalen zonder duidelijk punt of doel, gebrek aan interesse in spel of speelgoed, lange tijd staren naar niets in het bijzonder, urineren en poepen buiten de kattenbak en plotselinge perioden van luid vocaliseren, vaak ’s nachts.

Diagnose: Cognitieve disfunctie is een diagnose van uitsluiting, wat betekent dat andere ziekten eerst moeten worden uitgesloten. Dit omvat vaak laboratoriumwerk om leverziekte, nierziekte, hyperthyreoïdie en hoge bloeddruk uit te sluiten, en kan zo ver gaan als een MRI om een hersentumor of andere primaire neurologische ziekte uit te sluiten.

Behandeling: Er is geen goedgekeurde behandeling voor katten, maar een medicijn dat is goedgekeurd voor honden genaamd selegiline kan worden overwogen. Voeding diëten hoog in Vitamine E en andere antioxidanten kunnen helpen het verouderingsproces te vertragen en kunnen worden overwogen voor oudere katten.

Het onderhouden van een stimulerende omgeving kan ook helpen. Voor katten met cognitieve stoornissen is het belangrijk om de toegang tot de kattenbak gemakkelijk te houden, met ten minste één extra doos per kat in huis. Vermijd het aanbrengen van wijzigingen in de thuisomgeving die tot verwarring kunnen leiden.

Prognose: Cognitieve disfunctie zelf wordt niet beschouwd als een terminale ziekte, maar kan leiden tot frustraties en problemen met de zorg thuis. Veel katten met cognitieve disfunctie, omdat ze meestal ouder zijn, hebben andere ziekten of kwalen die ook aandacht vereisen.

Lees ook: 9 gedragsveranderingen van katten om je zorgen over te maken