Blaasstenen bij katten: oorzaken, symptomen & behandeling

Blaasstenen bij katten zijn over het algemeen een minder vaak voorkomende maar niet minder zorgwekkende oorzaak van urinewegproblemen en een potentieel levensbedreigende oorzaak van urinewegobstructie. In dit artikel leert u wat blaasstenen zijn, de twee meest voorkomende soorten stenen en hoe deze worden gediagnosticeerd, behandeld en voorkomen.

Wat zijn blaasstenen bij katten?

Een blaassteen is in wezen een hard gesteente van kristallijn mineraal, vaak ruwweg bolvormig of ovaal van vorm, dat zich kan vormen in de blaas van een kat. Mensen, honden en andere dieren kunnen ook blaasstenen krijgen.

Wanneer een of meer blaasstenen zich vormen, veroorzaken ze soms irritatie van de blaaswand, wat leidt tot tekenen van frequent urineren, urine-overbelasting, ongepast urineren in het huis en bloed in de urine. Soms heeft een kat echter helemaal geen merkbare tekenen.

De tekenen die gepaard kunnen gaan met blaasstenen bij katten zijn niet exclusief. Ze kunnen ook worden gezien met urineweginfecties, een aandoening die idiopathische cystitis wordt genoemd en zelfs gedragsoorzaken.

Deze aandoeningen die deze symptomen delen, zijn gegroepeerd in een syndroom dat feline lower urinary tract disease (FLUTD) wordt genoemd.

Het grootste risico dat een kat een of meer blaasstenen heeft, is dat ze een levensbedreigende verstopping van de urinewegen kunnen veroorzaken.

Omdat een kat die tekenen van frequent urineren, persen of bloed in de urine ontwikkelt, kan worden getroffen door een van de aandoeningen onder de paraplu van FLUTD, en een risico op een levensbedreigende urethrale obstructie altijd een mogelijkheid is, moet elke kat die deze tekenen ontwikkelt zo snel mogelijk door een dierenarts worden onderzocht.

Als een kat ooit wordt gezien om te spannen of te proberen te plassen zonder productie van urine, en vooral als hij of zij andere tekenen ontwikkelt zoals lethargie, braken of slechte eetlust, moet dit worden beschouwd als een noodgeval dat onmiddellijke veterinaire zorg vereist.

Oorzaken van blaasstenen bij katten

Hoewel er ten minste vier soorten blaasstenen zijn die een kat zou kunnen ontwikkelen, wordt een meerderheid van de gevallen veroorzaakt door slechts twee soorten. Een daarvan wordt magnesiumammoniumfosfaat of struviet genoemd. De andere wordt calciumoxalaat genoemd. Ze kunnen allebei verschillende oorzaken hebben.

Struvietstenen zijn het meest voorkomende type blaassteen bij katten.

Deze stenen vormen zich in alkalische (niet-zure) urine en hebben de neiging om jongere katten jonger dan 7 jaar vaker te treffen. Er is een gevestigde link met katten die diëten eten die hoger zijn in magnesium en fosfor. Hoewel deze stenen op grote schaal van invloed zijn op alle katten, kunnen een paar rassen, waaronder de Ragdoll, een hoger risico lopen. Mannelijke katten, en vooral gecastreerde mannelijke katten, worden ook beschouwd als katten met een hoger risico.

Calciumoxalaatstenen zijn een beetje anders.

Ze treffen vaker oudere katten ouder dan 7 jaar en vormen zich alleen in meer zure urine. De Ragdoll is opnieuw een ras met een hoger risico, samen met een paar anderen. Net als struvietstenen kan een dieet verband houden met de vorming van calciumoxalaatsteen, vooral als er overmatige calciumsuppletie is of als een dieet ertoe bijdraagt dat de urine te zuur is.

Ongeveer een kwart van de katten met calciumoxalaatstenen heeft een hoog calciumgehalte in hun bloedbaan. In de meeste gevallen wordt dit bij katten veroorzaakt door idiopathische hypercalciëmie, een aandoening die slecht wordt begrepen, maar gelukkig in de meeste gevallen te behandelen is.

In tegenstelling tot struvietstenen bij honden, die vaak worden geassocieerd met urineweginfecties, heeft geen van beide steensoorten bij katten een associatie met urineweginfecties.

Hoe vormen blaasstenen zich bij katten?

Ongeacht het steentype lijkt het vormingsproces erg op elkaar. Als te veel van deze mineralen uit de oplossing in de urine komen, verzamelen ze zich als een zanderig slib op de bodem van de blaas. Dit veroorzaakt irritatie van de urineblaaswand, wat ertoe leidt dat slijm als reactie wordt afgescheiden. De zanderige/siltige kristallijne deeltjes vermengen zich met slijmdeeltjes en worden na verloop van tijd groter tot stenen.

Denk bijvoorbeeld aan een glas water waar je vervolgens wat zout aan toevoegt. Als u slechts een kleine hoeveelheid toevoegt, lost het zout op in het water. Maar als je zout blijft toevoegen, wordt het mengsel oververzadigd en zul je zien dat zout zich op de bodem van je glas begint te verzamelen. Dit is vergelijkbaar met wat er in eerste instantie gebeurt in de blaas van een kat.

Behandeling voor blaasstenen bij katten

Zoals eerder vermeld, moet elke kat die tekenen van abnormaal urinegedrag vertoont, door een dierenarts worden onderzocht om te bepalen welke van de verschillende mogelijke oorzaken verantwoordelijk is. Dit houdt meestal eerst in dat een urinemonster wordt verzameld en geëvalueerd.

Bij calciumoxalaatstenen zal de pH van de urine zuur zijn. Met struvietstenen zal de urine-pH van een kat alkalisch (niet-zuur) zijn. Wanneer urine onder een microscoop wordt onderzocht, is het mogelijk dat calciumoxalaat- of struvietkristallen worden geïdentificeerd, hoewel dit niet altijd het geval is. Urinekristallen kunnen aanwezig zijn zonder stenen en stenen kunnen aanwezig zijn zonder urinekristallen.

De resultaten van een urineonderzoek kunnen een dierenarts ertoe aanzetten om de blaas te evalueren op stenen met behulp van röntgenfoto’s (röntgenfoto’s) of echografie. Bij röntgenstralen verschijnen blaasstenen als helderwitte objecten. Met een echografie zullen stenen voorkomen dat geluidsgolven erlangs gaan, wat leidt tot een karakteristieke zwarte schaduw die de onderkant van de blaas verduistert.

Wanneer blaasstenen worden geïdentificeerd, zijn er een aantal behandelingsopties, elk met voor- en nadelen.

Blaasstenen zijn ongemakkelijk voor katten en vormen een risico op urinewegobstructie, vooral bij mannelijke katten, dus ze moeten zo snel mogelijk worden verwijderd. De snelste manier om dit te doen is met een operatie, die een cystotomie wordt genoemd. Veel dierenartsen in de huisartsenpraktijk voeren deze procedure uit en een meerderheid van de katten herstelt zeer goed.

De tweede primaire behandelingsmethode is om te proberen de stenen op te lossen met behulp van een receptdieet dat voor dat doel is ontworpen. Hoewel dit ook succesvol kan zijn, zijn er enkele nadelen.

Ten eerste kunnen alleen struvietstenen worden opgelost met een dieet. Calciumoxalaatstenen kunnen en moeten niet met chirurgische middelen worden verwijderd. Omdat er geen 100% betrouwbare manier is om vooraf te weten welk type steen aanwezig is, is er ongeveer een 50/50 kans dat een oplossingsdieet succesvol is.

Het tweede nadeel van een dieet is dat het meestal enkele weken duurt om te werken, soms minstens 2 maanden. Gedurende deze tijd kan een kat tekenen van ongepast urineren blijven vertonen en het risico op urinewegobstructie is een constante zorg.

Bij vrouwelijke katten kan het mogelijk zijn om de blaas te spoelen met een speciale techniek genaamd voiding urohydropropulsion om de stenen eruit te krijgen. Net als blaaschirurgie vereist deze methode echter ook anesthesie en kan deze alleen worden gebruikt voor zeer kleine stenen. Omdat zelfs kleine stenen zich in de urethra van een kater kunnen nestelen, wordt deze methode meestal niet uitgevoerd bij mannelijke katten.

Hoe blaasstenen te voorkomen?

De meest betrouwbare methode om blaasstenen bij katten te voorkomen, is om een kat op een receptdieet te houden dat specifiek is voor dat doel. Deze diëten zijn meestal lager in magnesium en fosfor en zijn ontworpen om de pH van de urine neutraal te houden. Zowel calciumoxalaat als struvietstenen kunnen worden voorkomen met een receptdieet.

Om een receptdieet te laten werken, moet het uitsluitend worden gegeten. Op een paar uitzonderingen na zijn deze diëten goed uitgebalanceerd en kunnen ze ook op lange termijn aan andere katten in huis worden gevoerd.

Lees meer: Beste kattenvoer voor de gezondheid van de urinewegen

In situaties waarin een receptdieet misschien niet betaalbaar is, of een kieskeurige eter thuis het doel verslaat, zou het doel zijn om op zijn minst het vocht van voedsel- en waterinname te verhogen om de urine meer verdund te houden.

Dit kan worden bereikt door het percentage nat voedsel in het dieet te verhogen, water aan droog voedsel toe te voegen en meer waterinname aan te moedigen met meerdere waterbakken en stromende waterbronnen, zoals een kitty-waterfontein. Helaas zijn deze methoden alleen niet zo succesvol en kan herhaling van stenen optreden.

Veel minder vaak kan er ook een onderliggende aandoening aanwezig zijn die moet worden behandeld om te voorkomen dat stenen zich vormen. Een voorbeeld is idiopathische hypercalciëmie bij katten die bijdragen aan de vorming van calciumoxalaatsteen.

Conclusie

Hoewel het meestal minder vaak voorkomt dan sommige andere urinewegafwijkingen zoals urineweginfecties en idiopathische cystitis, kunnen blaasstenen bij katten nog steeds een zorgwekkende oorzaak zijn van urinewegaandoeningen en een risico op urinewegobstructie.

Telkens wanneer een kat tekenen vertoont van frequent urineren, ongepast urineren of urinebelasting thuis, is het erg belangrijk om het probleem zo snel mogelijk door een dierenarts te laten beoordelen. En vergeet niet, als een kat lijkt te proberen te plassen zonder urine te produceren, deze shmoet worden beschouwd als een noodsituatie die onmiddellijke veterinaire aandacht vereist.