Hondsdolheid is een ziekte die vroeger relatief veel voorkwam bij huisdieren, waaronder honden, fretten en katten. Elk zoogdier, ook de mens, kan deze verwoestende virusziekte oplopen en overdragen. Louis Pasteur ontwikkelde in 1885 het eerste menselijke vaccin tegen hondsdolheid en in de jaren 1920 werd een inenting tegen honden geïntroduceerd. Het virus leeft in de zenuwen, het ruggenmerg en de hersenen van het slachtoffer. Hondsdolheid verspreidt zich door contact met het speeksel van een besmet dier, maar volgens de CDC is het mogelijk het virus op te lopen door krabben van een besmet dier.
Hoe zit het als een geïnfecteerde kat mij likt?
Het is hoogst onwaarschijnlijk dat u rabiës oploopt als u door een besmette kat of hond wordt gelikt, tenzij het dier een open wond likt of hun speeksel op een of andere manier in contact komt met uw mond of ogen. Overdracht via aerosoldeeltjes is uiterst zeldzaam, en u loopt geen gevaar de ziekte op te lopen als u een dier met het virus aait. U loopt ook geen risico bij contact met het bloed of de uitwerpselen van een hondsdol dier.
Hoe verspreidt hondsdolheid zich?
Hondsdolheid verspreidt zich door contact met het speeksel van een besmet dier, meestal door een beet. Na een beet van een hondsdol dier verplaatst het virus zich via de zenuwen van het pas besmette zoogdier tot in het ruggenmerg en uiteindelijk in de hersenen. Na het bereiken van de hersenen verschijnt het virus in de speekselklieren van het dier. Op dat moment kunnen zij gemakkelijk andere zoogdieren besmetten die in contact komen met hun speeksel.
Het duurt gewoonlijk 3 tot 12 weken voordat het virus zich verplaatst van de plaats van de beet naar de hersenen, en de meeste dieren vertonen geen tekenen van besmetting tijdens deze eerste incubatieperiode. Als een dier dat aan rabiës is blootgesteld, maar nog in het beginstadium van de ziekte verkeert, u bijt, is het onwaarschijnlijk dat u de ziekte krijgt, omdat het virus nog niet in de speekselklieren van het besmette dier is binnengedrongen.
Zodra het virus de hersenen bereikt, beginnen dieren de klassieke symptomen van een rabiësinfectie te vertonen, waaronder wankelen, toevallen, angst en overmatig kwijlen. Zodra het virus de hersenen bereikt, infiltreert het vaak in de speekselklieren voordat zich duidelijke symptomen ontwikkelen. Als u wordt gebeten door een dier met rabiësvirus in de speekselklieren, loopt u het risico de ziekte te krijgen. Dieren sterven meestal binnen 7 dagen nadat het virus de hersenen heeft bereikt.
Zijn katten en honden wettelijk verplicht om gevaccineerd te worden tegen hondsdolheid?
Bijna elke staat in de Verenigde Staten heeft een wet die rabiësvaccinaties voor katten en honden verplicht stelt. De meeste kittens krijgen automatisch hun eerste rabiësinjectie als onderdeel van de kernserie van vaccinaties die achter elkaar worden gegeven als kittens tussen de 2 en 4 maanden oud zijn. Veel landen, zoals Australië en Nederland, waar rabiës in wezen is uitgeroeid, vereisen geen regelmatige rabiësvaccinaties, maar alleen voor katten die reizen naar gebieden waar de ziekte nog actief is of voor kittens die uit andere landen komen.
Welke dieren krijgen meestal hondsdolheid
Alle zoogdieren kunnen hondsdolheid krijgen, hoewel er trends zijn die beïnvloed worden door de locatie. In de Verenigde Staten zijn vossen, vleermuizen, wasberen en stinkdieren de dieren bij wie de ziekte het vaakst wordt vastgesteld. Honden zijn de grootste boosdoeners in de meeste andere delen van de wereld, vooral in Afrika en Azië.
Nepal, Guyana, India, Belize, Birma, Afghanistan, Bolivia, Indonesië, Armenië, Azerbeidzjan, Bangladesh, Wit-Rusland, Brazilië, China, Colombia, Cuba, Vietnam, Ecuador, Georgië, Guatemala, Haïti, Laos, Maleisië, Mongolië, Moldavië, Sri Lanka, Peru, Pakistan, de Filippijnen, Rusland, Tadzjikistan, Turkije en Venezuela worden allemaal beschouwd als landen met een hoog risico als het gaat om de overdracht van rabiës door honden.
In de Verenigde Staten, West-Europa, Australië, Nieuw-Zeeland en Japan is hondsdolheid bij honden en katten vrijwel uitgeroeid. Australische vleermuizen dragen vaak het Australische vleermuislyssavirus bij zich, dat tot dezelfde familie behoort als rabiës. Er zijn nog steeds gevallen van hondsdolheid bij katten in de Verenigde Staten, ongeveer 250 per jaar., waarvan de meeste voorkomen bij niet-gevaccineerde katten na contact met een besmet wild dier.
Hoe vaak krijgen mensen hondsdolheid?
In de Verenigde Staten zijn er gewoonlijk 1 tot 3 bevestigde gevallen van hondsdolheid per jaar, en ongeveer 60.000 mensen hebben jaarlijks postexpositieprofylaxe (PEP) nodig nadat ze in contact zijn gekomen met een dier waarvan vermoed wordt dat het hondsdol is. De overgrote meerderheid van de gevallen van hondsdolheid of vermoedelijke gevallen van hondsdolheid in de Verenigde Staten is het gevolg van contact met wilde dieren.
Bijna 7 van de 10 mensen in de Verenigde Staten die uiteindelijk aan hondsdolheid overlijden, zijn gebeten door een wilde vleermuis. Katten en honden die besmet zijn met hondsdolheid zijn bijna altijd nooit gevaccineerd of hebben vervallen vaccinaties. Honden en katten worden meestal besmet nadat zij zijn gebeten door een wild dier dat het virus bij zich draagt.
Iets meer dan 35.171 mensen per jaar in Azië sterven na te zijn gebeten door een dier dat het virus bij zich draagt, waarbij maar liefst 59,9% van de Aziatische sterfgevallen door hondsdolheid voorkomt in India. Hoewel apen, katten, mangoesten en dassen in India vaak rabiës hebben, veroorzaken honden de overgrote meerderheid van de menselijke rabiësdoden. Het aantal hondsdolheiddoden in India is goed voor 35% van alle hondsdolheiddoden wereldwijd.
In Afrika sterven jaarlijks ongeveer 21.476 mensen aan hondsdolheid, waarvan de meeste in verband staan met hondenbeten. In Centraal-Azië sterven jaarlijks ongeveer 1875 mensen aan het virus.
Aziatische landen geven alleen al aan PEP 1,5 miljard dollar per jaar uit. Helaas vindt vaccinatie van honden en katten in de gebieden waar hondsdolheid het vaakst voorkomt bijna nooit plaats.
Kan hondsdolheid behandeld worden?
Ja, maar preventie is de beste manier om jezelf te beschermen tegen deze traumatische ziekte. Er bestaat een veilig vaccin dat ideaal is voor mensen die van plan zijn te reizen naar plaatsen waar de ziekte endemisch is of die met dieren werken. Het vereist 3 doses met een tussenpoos van een week en een maand, en het biedt bijna 100% bescherming gedurende 5 jaar.
Er is ook post-exposure prophylaxis of PEP: een serie van 3 tot 5 injecties die wordt gegeven als je gebeten bent door een dier waarvan vermoed wordt of bevestigd is dat het hondsdol is. Wie nog geen inenting tegen hondsdolheid heeft gehad, krijgt meestal ook humaan hondsdolheids-specifiek immunoglobuline (HRIG).
Als u wordt gebeten of gekrabd door een dier waarvan u vermoedt dat het het rabiësvirus bij zich draagt, was de beet of krab dan gedurende ten minste 5 minuten met zeep en veel stromend water en neem dringend contact op met een plaatselijke gezondheidswerker voor verdere begeleiding.
Je zult de situatie serieus moeten nemen, maar het aanpakken van de wond zelf moet prioriteit hebben. Bedenk dat vleermuisbeten vaak heel moeilijk te zien zijn en vaak niet zo ernstig lijken omdat ze meestal klein zijn. Baseer je beslissing of je al dan niet verdere medische zorg nodig hebt niet alleen op de ernst van de wond.
Bedenk dat hondsdolheid een van de dodelijkste ziekten op aarde is; onbehandeld heeft het een sterftecijfer van 99,9% bij mensen.
Wat zijn de symptomen van hondsdolheid bij mensen?
Het eerste teken van hondsdolheid is vaak gevoelloosheid rond de plaats waar je gebeten of gekrabd bent, samen met een algemeen gevoel van malaise, zwakte en hoofdpijn. Sommige mensen melden een gevoel van ernstige onrust en moeite met slapen. Anderen beginnen te schuimbekken, raken in de war en ontwikkelen een onverklaarbare angst voor water. Aanvallen en spierkrampen komen ook regelmatig voor na blootstelling. Zodra de meer gevorderde symptomen optreden, zoals verwarring, watervrees en angst, is herstel bijna onmogelijk.
Wat als een hondsdol dier mijn kat bijt?
Neem onmiddellijk contact op met de dierenarts van uw kat als uw metgezel door een dier is gebeten. De dierenarts van uw maatje kan uw reeds gevaccineerde kat opnieuw vaccineren voor een extra stukje bescherming, waardoor uw huisdier bijna altijd helemaal veilig is!
Laatste gedachten
Hondsdolheid is een potentieel dodelijke ziekte die elk zoogdier kan oplopen. Het wordt overgedragen door in contact te komen met het speeksel van een besmet dier, meestal door een beet, meer ongewoon door een schram.
De kans is vrij klein dat je in de Verenigde Staten, Europa, Australië of Japan besmet raakt door een krab van de huiskat van je beste vriend. Laat u vaccineren als u van plan bent naar een land te gaan waar de ziekte endemisch is, en zorg ervoor dat u elke beet of krab van een zoogdier in een risicogebied onmiddellijk laat onderzoeken.
Uitgelichte afbeelding: Anna Kraynova, Shutterstock
Inhoudsopgave