Beenmergziekte bij katten: oorzaken, symptomen en behandeling

Dit artikel is bedoeld om de details van beenmergziekte bij katten uit te leggen, een veel voorkomend en ernstig probleem. Het doel van dit artikel is om een eenvoudige, duidelijke uitleg te geven over de soorten problemen die van invloed kunnen zijn op kattenbotmergziekte om katteneigenaren te helpen begrijpen wat er aan de hand kan zijn als hun huisdieren worden getroffen.

Snel overzicht: Beenmergziekte bij katten

Andere namen: Aplastische anemie

Veel voorkomende symptomen: Koorts, zwakte, bleek tandvlees, zwarte teerachtige ontlasting (melena), petechiale bloeding, bloed in de urine, bloedneus

Diagnose: Bloedonderzoek, urinemonster, infectieziekteonderzoek, beenmergbemonstering

Gediagnosticeerd bij katten:Zelden

Vereist voortdurende medicatie:Ja

Vaccin beschikbaar:Nee

Behandelingsopties: Ernstig anemische patiënten kunnen bloedtransfusies nodig hebben, medicijnen om het immuunsysteem te onderdrukken (steroïden, ciclosporine, enz.), Beenmergondersteunende medicijnen, antibiotica als er een infectieuze oorzaak bij betrokken is of een infectie optreedt tijdens het gebruik van andere medicijnen.

Huismiddeltjes:Nee

Waar is beenmerg bij katten en wat is de rol ervan?

Beenmerg is aanwezig als een binnenkern van de meeste botten van een kat. Het is een zachte, sponsachtige roodgekleurde substantie, verantwoordelijk voor de productie van bloedcellen, waaronder zowel rode bloedcellen als witte bloedcellen, evenals bloedplaatjes.

Wat is beenmergziekte?

Beenmergziekte verwijst naar elke aandoening waarbij het beenmerg niet meer normaal functioneert.

Het kan ook worden aangeduid als beenmergfalen. Er zijn een aantal verschillende mogelijke soorten ziekten, maar ze beschadigen in wezen het vermogen van het beenmerg om te functioneren, wat resulteert in een van beide verminderde productie van bloedcellen, of verhoogde productie van abnormale bloedcellen.

De tekenen van ziekte worden veroorzaakt door de veranderde niveaus van bloedcellen die volgen. Er is niet één gemeenschappelijke oorzaak: elk type beenmergaandoening heeft een andere achtergrond.

Hoe vaak komt beenmergziekte voor?

Beenmergaandoeningen zijn een zeldzaam probleem bij katten: als dierenarts in een drukke praktijk zie ik misschien maar een paar gevallen per jaar.

Oorzaken van beenmergziekte bij katten

Beenmergziekte heeft twee brede typen, en elk van deze is onderverdeeld in subtypen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Verhoogde productie van bloedcellen en bloedplaatjes

Verschillende soorten beenmergkanker omvatten de ontwikkeling van abnormale, kankerachtige beenmergcellen die leiden tot de productie van abnormale bloedcellen.

Deze omvatten:

• Leukemie, waarbij de ontwikkeling van kankerachtige hematopoietische cellen in het beenmerg en soms in de bloedbaan betrokken is.  Er zijn subtypen leukemie die worden beschreven op basis van het specifieke type wbite-bloedcel dat onderhevig is aan kankerproliferatie: de belangrijkste cellen zijn lymfocyten, granulocyten (neutrofielen, basofielen en eosinofielen), evenals bloedplaatjes, die allemaal in normale hoeveelheden worden geproduceerd in gezond beenmerg.
• Acute lymfatische leukemie (ALL) waar onrijpe lymfoblasten (de vroege versie van lymfocyten) in hogere aantallen dan normaal worden geproduceerd.
• Acute myeloïde leukemie (AML) omvat de kankerachtige productie van onrijpe niet-lymfoïde hematopoietische cellen, wat vervolgens leidt tot hoge aantallen onrijpe cellen in het beenmerg en elders in het lichaam.
• Chronische myelogene leukemie (CML) betreft de kankerachtige overproductie van andere witte bloedcellen dan lymfocyten (zogenaamde granulocyten, die voornamelijk neutrofielen zijn, maar soms ook eosinofielen en basofielen). Er zijn allemaal gevonden in een normaal bloedmonster, maar in deze toestand zijn er verhoogde aantallen en ze kunnen abnormaal lijken.
• Chronische eosinofiele leukemie (CEL) is een zeldzame vorm van de ziekte waarbij de kankerachtige proliferatie een bepaald type witte bloedcel in grote aantallen produceert, de eosinofiel; in deze toestand worden hoge aantallen eosinofielen in de bloedbaan gevonden.
• Lymfatische leukemie omvat de ontwikkeling van kankerachtige lymfocyten in het beenmerg. Neoplastische lymfocyten kunnen ook af en toe hun oorsprong vinden in de milt. Neoplastische cellen kunnen al dan niet worden gezien in bloedmonsters.
• Zogeheten aleukemische leukemieën beschrijf een type leukemie waarbij er kankercellen in het beenmerg zijn, maar wanneer er geen abnormale bloedcellen in de bloedbaan worden gezien.
• Myelodysplastisch syndroom (MDS) is een zeldzame vorm van beenmergkanker waarbij er sprake is van kankerachtige proliferatie van de bloedcelproducerende cellen in het beenmerg. Het belangrijkste teken is verminderde cellen in de bloedbaan (zogenaamde cytopenie) vanwege verminderde bloedcelproductie, evenals de aanwezigheid van bloedcellen die abnormaal lijken.
• Primaire trombocytose is een andere zeldzame vorm van kanker waarbij er sprake is van kankerachtige proliferatie van megakaryocyten (dat zijn de cellen die zich ontwikkelen tot bloedplaatjes). Een verhoogd aantal bloedplaatjes wordt gevonden in de bloedbaan (trombocytose) en de bloedplaatjes functioneren mogelijk niet normaal.

Verminderde productie van bloedcellen en bloedplaatjes

De functie van het beenmerg is om bloedcellen te produceren, en er zijn een aantal situaties waarin het beenmerg hiermee normaal kan stoppen.

• Pancytopenie is een zeldzame aandoening waarbij het beenmerg stopt met het produceren van een breed scala aan bloedcellen. Dit kan worden veroorzaakt door gifstoffen en werd gekoppeld aan een specifiek kattenvoer dat in de zomer van 2021 in een specifieke fabriek werd geproduceerd. Aplastische anemie is een gevolg van dit soort problemen, waarbij beenmergaplasie aangeeft dat het beenmerg inactief is en geen cellen produceert zoals het zou moeten doen.
• Myelofibrose is een aandoening waarbij het normale bloedcelproducerende weefsel in het beenmerg wordt vervangen door vezelig weefsel, wat leidt tot een verminderde allround productie van bloedcellen en bloedplaatjes.
• Gemetastaseerde neoplasie is een aandoening waarbij kanker zich verspreidt naar het beenmerg van een primaire kanker elders in het lichaam. De gebieden van het beenmerg die door dit nieuwe kankerweefsel worden overgenomen, kunnen geen bloedcellen produceren zoals normaal, wat leidt tot een verminderde allround productie van bloedcellen en bloedplaatjes.
• Immuungemedieerde neutropenie (IMN) beschrijft de situatie waarin het eigen immuunsysteem van het lichaam zijn eigen neutrofielen vernietigt, zowel in de bloedbaan als op de plaats van hun vorming, in het beenmerg. Het resultaat is een vermindering van het aantal neutrofielen in de bloedbaan. Dit is uitzonderlijk zeldzaam bij katten.

Ziekten die bloedarmoede veroorzaken door bloedcellen en bloedplaatjes te beschadigen

Er zijn ook aandoeningen die beenmergziekte kunnen nabootsen en mogelijk moeten worden uitgesloten van beenmergziekte, omdat de tekenen in eerste instantie in sommige opzichten vergelijkbaar kunnen zijn.

• Immuungemedieerde hemolytische anemie (IMHA) gebeurt wanneer het immuunsysteem de eigen rode bloedcellen van het lichaam begint aan te vallen, waardoor bloedarmoede ontstaat. Het gezonde beenmerg reageert echter meestal op de bloedarmoede en produceert nieuwe bloedcellen om te compenseren voor degenen die worden vernietigd.
• Immuungemedieerde trombocytopenie (IMT) beschrijft de situatie waarin het eigen immuunsysteem van het lichaam antilichamen tegen bloedplaatjes produceert, deze vernietigt en leidt tot een vermindering van het aantal bloedplaatjes in de bloedbaan (trombocytopenie) en tekenen van ziekte die hiermee verband houden.
• Een bloedparasiet, Mycoplasma hemofelis kan vernietiging van rode bloedcellen veroorzaken, wat leidt tot bloedarmoede.
• Sommige katten met chronische gastro-intestinale ziekte kan lijden aan ijzertekort, wat kan worden gekoppeld aan sommige soorten bloedarmoede.

Symptomen van beenmergziekte bij katten

• De klinische symptomen van beenmergziekte variëren afhankelijk van het type ziekte en de tekenen zijn vaak niet-specifiek.
• Voor de meeste katteneigenaren kan de belangrijkste observatie eenvoudigweg zijn dat hun huisdier vaag onwel, met verschijnselen als inappetentie, lethargie en soms gewichtsverlies (wat gebruikelijk is bij veel soorten chronische ziekten). Braken en diarree kunnen worden gezien, met buikpijn en soms een vergrote buik. Zelden kunnen andere tekenen zoals gewrichtspijn en vergrote lymfeklieren (lymfadenopathie) worden gezien.
• Andere mogelijke tekenen zijn veranderingen in de kleur van de slijmvliezen (soms bleek, in andere gevallen geel als gevolg van geelzucht).
• Als een van het gaat om de beenmergproblemen die bloedarmoede veroorzaken, evenals bleke slijmvliezen, er kunnen tachycardie (snelle hartslag), tachypneu (snelle ademhaling) en een hartgeruis.
• Als een van de problemen met bloedplaatjes betrokken is, kan de bloedstolling worden verminderd en kunnen tekenen van bloeding worden gezien, bijvoorbeeld bloedverlies van het tandvlees, epistaxis (neusbloedingen) of bloed in de urine of ontlasting. Tekenen van bloedingen onder de huid kunnen worden gezien (zogenaamde petechiën en ecchymosen, die bloedingen van kleine bloedvaten vertegenwoordigen) op locaties zoals de dunne huid aan de onderkant van de buik en de pinnae van de oren.

Diagnose van beenmergziekte

Als uw DVM-dierenarts vermoedt dat uw kat beenmergziekte heeft, kunnen de volgende stappen worden genomen.

1. Gedetailleerde geschiedenis

Uw dierenarts zal elk aspect van de toestand van uw kat en de algehele gezondheidszorg bespreken. Er zijn veel andere aandoeningen die dezelfde soorten tekenen kunnen veroorzaken als beenmergziekte, en deze geschiedenis zal helpen om de verschillende mogelijke oorzaken te onderscheiden.

Misschien wilt u uw observaties opschrijven over alles wat u hebt opgemerkt dat ongebruikelijk is aan uw kat voor het bezoek, zodat u geen belangrijke details vergeet.

2. Lichamelijk onderzoek

Uw dierenarts zal controleer uw kat zorgvuldig, waarbij wordt gecontroleerd op een van de hierboven genoemde tekenen van beenmergziekte. Uw dierenarts zal ook auscultatie van de borst van uw kat uitvoeren (luisteren met een stethoscoop) en controleren op tekenen zoals een hartgeruis dat kan wijzen op bloedarmoede.

Andere mogelijke tekenen van beenmergziekte (zoals pijnlijke gewrichten, vergrote lymfeklieren, enz.) zullen ook zorgvuldig worden beoordeeld. Uw kat wordt gewogen en dit wordt vergeleken met eerdere bezoeken.

3. Routinematige bloed- en urinetests

Het is zeer waarschijnlijk dat uw dierenarts bij het eerste kantoorbezoek routinematig bloedonderzoek kan uitvoeren, inclusief de gebruikelijk panel van diagnostische tests, zoals hematologie (bloedcelbeeld of volledig bloedbeeld – CBC) en biochemische profielen.

Dit omvat een verpakt celvolume (PCV), een nuttige brede meting die wordt gebruikt om het aantal rode bloedcellen (RBC’s) in een geval van bloedarmoede te beoordelen. Routinematig urineonderzoek wordt vaak ook uitgevoerd.

Deze tests zullen vaak intern worden uitgevoerd, wat zeer snelle resultaten oplevert, en ze zullen nuttige algemene informatie opleveren die zal fungeren als een gids voor welke andere tests moeten worden uitgevoerd. In die zin zijn het vaak screeningstests, die ook helpen om andere aandoeningen uit te sluiten, zoals nierziekte die ook bloedarmoede kan veroorzaken, of onderliggende aandoeningen die van invloed kunnen zijn op het behandelplan.

4. Gespecialiseerd bloedonderzoek

Als beenmergziekte wordt vermoed, kan de initiële hematologie (bloedbeeld) resultaten uw dierenarts misschien bloedmonsters wegsturen naar een extern laboratorium, zodat een gespecialiseerd hematoloog kan een gedetailleerde persoonlijke beoordeling van het bloeduitstrijkje uitvoeren. Precies hemoglobinegehalte kan worden gemeten.

Het is relatief snel en eenvoudig om bloedarmoede te diagnosticeren, maar extra onderzoek van bloedmonsters is nodig om de verschillende oorzaken van bloedarmoede te onderscheiden, bijvoorbeeld hemolytische anemie (bloedarmoede veroorzaakt door vernietiging van rode bloedcellen in plaats van door beenmergziekte), regeneratieve anemie (bloedarmoede waarbij het beenmerg gezond is, actief nieuwe bloedcellen produceert) en niet-regeneratieve anemie (bloedarmoede waarbij het beenmerg geen nieuwe bloedcellen produceert, d.w.z. beenmergziekte).

Uw dierenarts kan ook specifieke bloedtesten aanbevelen voor sommige virale infecties zoals Feline Leukemie Virus (FeLV) en Feline Immunodeficiency Virus (FIV), omdat deze vaak verband houden met beenmergziekte, waaronder leukemie.

5. Andere tests

Radiografie (röntgenfoto’s) en echografie kunnen worden uitgevoerd om andere onderliggende ziekten uit te sluiten die vergelijkbare ziekteverschijnselen kunnen veroorzaken of die complicaties kunnen veroorzaken.

Uw dierenarts zal u adviseren over welke gedetailleerde onderzoeken nodig zijn.

6. Beenmergbiopsie

Hoewel de hierboven genoemde tests sterk bewijs kunnen leveren van het vermoeden van beenmergziekte, is de enige manier waarop een specifieke ziekte kan worden bevestigd, het uitvoeren van een beenmergbiopsie.

Dit is een relatief invasieve procedure, met algemene anesthesie, vervolgens met behulp van een naald-type instrument om door het bot te duwen, in het beenmerg, om een kleine hoeveelheid tis te verzamelensue door middel van een proces dat bekend staat als beenmerg aspiratie.

Dit monster wordt vervolgens naar het laboratorium gestuurd voor een gedetailleerde analyse door een patholoog. Deze procedure moet bijna altijd worden uitgevoerd om een vermoedelijke diagnose van beenmergziekte te bevestigen.

7. Verwijzing naar een specialist

Beenmergziekte kan complex zijn en soms wil uw eigen dierenarts u doorverwijzen naar een specialist in interne geneeskunde voor een meer gedetailleerde uitwerking en complexere behandelingen.

Behandeling van beenmergziekte

Behandeling van beenmergziekte hangt volledig af van het specifieke type ziekte.

• Voor beenmergkanker, verschillende soorten chemotherapie kan worden gebruikt.
• Voor auto-immuunziekte waarbij het beenmerg of bloedcellen of bloedplaatjes betrokken zijn, immunosuppressieve therapie wordt vaak geadviseerd.
• Voor alle soorten bloedarmoede, een bloedtransfusie kan worden aanbevolen.
• Erytropoëtine kan worden aanbevolen om bloedarmoede te behandelen
• Uw dierenarts zal u adviseren over de meest geschikte handelwijze voor uw individuele kat.

Monitoring en prognose

Voor monitoring, evenals frequente fysieke hercontroles, kunnen herhaalde bloedmonsters worden genomen om de veranderingen bij uw kat te volgen, waarbij de resultaten worden vergeleken met eerdere metingen om de voortgang te beoordelen.

De prognose hangt volledig af van het specifieke type beenmergziekte: uw dierenarts zal u adviseren over de specifieke verwachtingen op basis van de precieze diagnose die is gesteld.

Conclusie

Beenmergziekte is een ernstige aandoening die katten kan treffen. Zorgvuldige aandacht voor de algehele gezondheid van een kat, inclusief regelmatige vaccinatie van katten om te beschermen tegen virale oorzaken, is belangrijk om het probleem te helpen voorkomen, en snelle veterinaire zorg is belangrijk als een kat een van de tekenen van beenmergziekte ontwikkelt.