Katten staan bekend om hun prachtige ogen. Ze hebben zelfs speciale pupillen die van vorm veranderen! Wanneer ze helemaal open staan (uitgezet), zijn hun pupillen rond, maar wanneer ze vernauwd zijn, hebben ze een verticale ellipsvorm. Pupillen veranderen van grootte om te regelen hoeveel licht er in de ogen komt.
Dit proces staat niet onder bewuste controle; het vindt plaats in reactie op signalen van het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Normaal gesproken verwijden of vernauwen beide pupillen zich tegelijkertijd, maar in sommige gevallen blijft één pupil in een open of gesloten positie staan. Dit resulteert in anisocoria.
Wat is Anisocoria?
De term anisocoria verwijst naar het hebben van twee verschillend grote pupillen. Dit is meestal heel duidelijk bij katten, vanwege het contrast van hun felgekleurde irissen, en het feit dat hun ongelijke pupillen verschillende vormen hebben.
Anisocoria is altijd abnormaal, maar het is misschien niet meteen duidelijk of de grotere of kleinere pupil de oorzaak is van de bezorgdheid.
Katten met anisocoria moeten onmiddellijk door een dierenarts worden onderzocht (vooral als het plotseling optreedt).
Wat zijn de oorzaken van Anisocoria?
Volgens veterinair oogarts, Dr. Shelby Reinstein, zijn er vier veel voorkomende oorzaken van anisocoria bij katten. Deze kunnen worden verdeeld in twee categorieën, gebaseerd op de vraag of ze abnormale pupilvernauwing (Miosis), of verwijding (Mydriasis) veroorzaken.
Oorzaken van een abnormaal kleine pupil (Miosis)
Uveitis
Uveïtis is een ontsteking van een deel van het oog, de uvea, die bestaat uit de iris, het trilhaar en het vaatvlies. In een van haar webinars meldt Dr. Reinstein dat tot 75% van de gevallen van uveïtis bij katten ofwel immuungemedieerd is ofwel geen aanwijsbare oorzaak heeft (ondanks grondig onderzoek).
Andere oorzaken van uveïtis bij katten zijn:
- Infecties (virale, bacteriële, schimmel, parasitaire)
- Primaire kanker van het oog (bijv. irismelanoom)
- Kanker die uitzaait vanuit een ander deel van het lichaam (bv. lymfoom)
- Traumatisch letsel aan het oog
Syndroom van Horner
Het syndroom van Horner is een niet-pijnlijke aandoening, waarbij de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het openen van de oogleden en de pupil niet meer goed werken.
Het syndroom van Horner kan het gevolg zijn van een probleem op één van drie plaatsen:
Middenhersenen of halswervelkolom (bijv. tumor of bloedprop); dit is ongewoon bij katten.
Hals of borst (bv. bijtwond, mediastinale kanker)
Hoofd (bv. traumatisch letsel, middenoorontsteking)
Anders dan bij honden, is het niet te verwachten dat het syndroom van Horner bij katten vanzelf overgaat. Uw dierenarts zal de voorgeschiedenis van uw kat bekijken, een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren en diagnostische tests aanbevelen om de onderliggende oorzaak vast te stellen.
Oorzaken van een abnormaal grote pupil (Mydriasis)
Glaucoom
Glaucoom wordt gedefinieerd als een verhoogde druk in het oog (intraoculaire druk), die leidt tot beschadiging van het netvlies en verlies van gezichtsvermogen. Bij katten en honden is glaucoom altijd te wijten aan een verminderde afvoer van vocht uit het oog (in tegenstelling tot de productie van te veel vocht).
De meest voorkomende oorzaak van glaucoom bij katten is chronische (langdurige) uveïtis. Ontstekingscellen stapelen zich in de loop der tijd op en blokkeren de normale afvoer van vocht uit het oog, waardoor de druk toeneemt.
Helaas wordt glaucoom bij katten zelden in een vroeg stadium ontdekt, omdat de symptomen zeer subtiel zijn. Tegen de tijd dat glaucoom wordt gediagnosticeerd, is het gezichtsverlies meestal al opgetreden, en waarschijnlijk blijvend.
Hypertensie
Hypertensie betekent een aanhoudend hoge bloeddruk. Dit kan leiden tot netvliesloslating (gedeeltelijk of volledig), wat zich bij katten meestal uit in een verwijde pupil en plotseling gezichtsverlies.
Hypertensie komt vaak voor bij oudere katten, en is secundair aan andere aandoeningen:
- Chronische nierziekte
- Hyperthyreoïdie
- Hartziekte
Wat zijn de tekenen van Anisocoria?
Katten met anisocoria hebben per definitie twee verschillend grote pupillen. In sommige gevallen kan dit het enige teken zijn dat er iets mis is, maar er kunnen ook andere symptomen aanwezig zijn.
Met betrekking tot de vier meest voorkomende oorzaken van aniscorica bij katten, zijn hier enkele andere tekenen die u kunt opmerken.
Uveitis
Naast een vernauwde pupil kan het aangetaste oog of de aangetaste ogen..:
- Knijpen
- Ziet er rood en ontstoken uit
- Produceer afscheiding
- Hebben een verhoogd derde ooglid (zichtbaar in de binnenste ooghoek)
- er troebel uitzien, door veranderingen in het hoornvlies
- Lijken van kleur te veranderen, door groei van nieuwe bloedvaten
Horner’s Syndroom
Katten met het syndroom van Horner hebben een vernauwde pupil en..:
- Drooping van het bovenste ooglid
- Een verschijning van scheelzien, als gevolg van het sluiten van het onderste ooglid
- Een verhoogd derde ooglid
Tenzij er sprake is van een traumatisch letsel, mag het oog zelf niet rood of geïrriteerd lijken, of een andere verandering in het uiterlijk vertonen.
Als het syndroom van Horner te wijten is aan een middenoorontsteking, kanker in de borstkas, of een probleem in de hersenen, kan de kat ook symptomen vertonen die verband houden met die aandoening.
Glaucoom
Aangezien de meest voorkomende oorzaak van glaucoom bij katten chronische uveïtis is, kunnen sommige van de hierboven genoemde symptomen aanwezig zijn. De symptomen van glaucoom zelf kunnen heel subtiel zijn, vooral in de vroege stadia, dus meestal wordt de diagnose gesteld nadat de druk al een tijdje verhoogd is. Tekenen van chronisch glaucoom zijn onder andere:
- Een verwijde pupil die niet reageert op licht.
- gezichtsverlies
In sommige gevallen kan het oog vergroot raken en zelfs uitpuilen. Dit leidt vaak tot hoornvliesaandoeningen omdat de kat niet meer normaal kan knipperen.
Hypertensie
Hoge bloeddruk komt vaak voor bij oudere katten, en is meestal het gevolg van andere medische aandoeningen. Het kan leiden tot gedeeltelijke of volledige netvliesloslating. Eigenaren van hypertensieve katten merken het vaakst:
- Een verwijde pupil
- Plotseling verlies van gezichtsvermogen
Wat zijn de potentiële gevaren van Anisocoria?
Het gevaar ligt niet zozeer in de anisocoria zelf, maar in de onderliggende aandoening die de verwijde of vernauwde pupil veroorzaakt.
De grootste bedreiging voor het oog is verlies van gezichtsvermogen. In gevallen waarin het oog van een kat blind, ernstig beschadigd of zo pijnlijk wordt dat het niet meer medisch kan worden behandeld, kan chirurgische verwijdering (enucleatie) nodig zijn.
Hoewel de gedachte aan enucleatie veel emoties kan oproepen, kan het helpen om u te concentreren op het feit dat het het ongemak van uw kat zal verlichten. Vergeet niet dat we meestal een oog verwijderen dat toch al geen zicht heeft, dus uw kat heeft zich waarschijnlijk al aangepast aan het verlies van zicht.
Hoe wordt Anisocoria behandeld?
Het doel is niet om de anisocoria specifiek te corrigeren, maar om de aandoening die tot de abnormaal grote of kleine pupil heeft geleid te beheersen. De behandeling bestaat vaak uit oogdruppels en in sommige gevallen ook uit orale medicatie. Chirurgie is een laatste redmiddel voor ogen die niet reageren op medische behandeling.
Conclusie
De volgende keer dat u in de ogen van uw kat kijkt, neem dan even de tijd om te zien of u iets anders aan de ogen ziet. Als u zich zorgen maakt – in het bijzonder als er sprake is van anisocoria – zoek dan meteen een dierenarts. Vroegtijdig ingrijpen kan de sleutel zijn tot het behoud van het gezichtsvermogen van uw kat!
Featured Image Credit: Voorbeeld van het syndroom van Horner bij een kat (Blumoon531, via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0)
Inhoudsopgave