Hondsdolheid bij katten: oorzaken, symptomen, & prognose

COVID-19 heeft het bewustzijn van iedereen over infectieziekten vergroot, maar hondsdolheid bestaat al duizenden jaren.

Het is nog steeds een van ’s werelds meest gevreesde virale ziekten om twee eenvoudige redenen.

Ten eerste overschrijdt het de soortbarrière en infecteert het elk ander warmbloedig dier, inclusief mensen, waardoor het ’s werelds belangrijkste zoönotische ziekte is.

En ten tweede is het een dodelijke ziekte: wanneer een besmet dier (of mens) tekenen van hondsdolheid vertoont, is er vrijwel niets dat kan worden gedaan om ze te redden.

Snel overzicht: Hondsdolheid bij katten

Hondsdolheid is aanwezig in het grootste deel van de wereld, in meer dan 100 landen, waaronder de continenten Amerika, Azië en Afrika, evenals sommige delen van Europa. Jaarlijks sterven ongeveer 60.000 mensen aan hondsdolheid.

Het virus is over het algemeen aanwezig in reservoirs voor dieren in het wild (zoals wilde honden, vossen, wolven en vleermuizen) en verspreidt zich met tussenpozen naar huisdieren (zowel honden als katten).

Het specifieke reservoir voor wilde dieren is afhankelijk van de locatie.

In de Verenigde Staten zijn stinkdieren en wasberen bijvoorbeeld veel voorkomende gastheren.

Een klein aantal landen heeft een rabiësvrije status, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Australië, Nieuw-Zeeland, IJsland en Japan, evenals Antarctica, sommige eilanden in de Stille Oceaan en bepaalde delen van Scandinavië. Deze gebieden hebben strenge controles op de invoer van dieren om de introductie van hondsdolheid in hun inheemse dieren in het wild en gedomesticeerde dierenpopulaties te voorkomen.

Er zijn varianten van het rabiësvirus en katten zijn minder vatbaar voor de hondenversie, maar kunnen vatbaarder zijn voor sommige van dieren in het wild afgeleide rabiësvirussen.

Hoe katten hondsdolheid krijgen

De volgorde van gebeurtenissen bij een rabiësvirusinfectie is als volgt.

• Een kat wordt gebeten door een dier dat het rabiësvirus in zijn speeksel draagt. Kattenbeten komen vaak voor wanneer katten vechten.
• De bijtwond is dus geïnfecteerd met een inenting van het rabiësvirus.
• Het rabiësvirus vermenigvuldigt zich dan lokaal, evenals reizen langs de zenuwen van de plaats van de beet naar het ruggenmerg en vervolgens omhoog naar het centrale zenuwstelsel, inclusief de hersenen.
• Het rabiësvirus blijft zich vermenigvuldigen in de hersenen, en virale deeltjes reizen langs een andere zenuw naar de parotis speekselklier, waardoor het speeksel van het dier vol virale deeltjes raakt.
• De rabiësvirus in de hersenen veroorzaakt fysieke veranderingen die gedragsafwijkingen teweegbrengen, waaronder agressie naar andere dieren en mensen.
• Als onderdeel van dit agressieve gedrag is een kat waarschijnlijk een ander dier of een persoon bijten, overdracht van het rabiësvirus aan het volgende slachtoffer.

Een van de complexiteiten van kattencriminage is dat het virus 1 – 5 dagen aanwezig is in het speeksel van een geïnfecteerd dier voordat ze rabiëssymptomen vertonen.

Dit betekent dat een menselijk slachtoffer zich er mogelijk niet van bewust is dat ze zijn gebeten door een hondsdol dier, omdat de kat er normaal uitziet op het moment van de beet.

Symptomen van hondsdolheid bij katten

Er zijn twee brede manieren waarop hondsdolheid zich bij katten kan presenteren: “woedend” en “verlamd”, met de bijbehorende klinische symptomen die hieronder worden vermeld.

Beide typen beginnen op dezelfde manier, met een zogenaamde “prodromale” fase, waarbij aangetaste katten verlies van eetlust, onkarakteristieke gedragsveranderingen, edginess en soms herhaald likken op de plaats van de dierenbeet vertonen. Een hoge lichaamstemperatuur kan worden opgemerkt.

• Dit wordt meestal gevolgd door woedend stadium van hondsdolheid, wat het katachtige equivalent is van een klassieke “gekke hond”, met ernstige agressie en bizar, onkarakteristiek gedrag zoals het aanvallen van objecten in hun omgeving.  Andere neurologische symptomen kunnen ook worden gezien, waaronder desoriëntatie, epileptische aanvallen, trillen en coördinatie.
• De tweede type of stadium van hondsdolheid is de zogenaamde “verlamde” vorm, en hoewel dit zich kan ontwikkelen in plaats van de “woedende” vorm (dit gebeurt vaker bij honden), volgt het bij katten vaak de woedende vorm als het “verlamde stadium”, dat zich 2 – 4 dagen later ontwikkelt. De neurologische symptomen gaan van actief naar passief: verlamming begint zich te ontwikkelen, met overmatig kwijlen en speekselvloed vanwege een onvermogen om te slikken, verstopte slijmvliezen en vele andere tekenen die verband houden met progressief verlies van spierfunctie, wat leidt tot de dood een paar dagen later wanneer de ademhalingsspieren verlamd raken.

Diagnose van hondsdolheid bij katten

Als uw kat een van de bovenstaande tekenen vertoont, is het belangrijk dat u hem naar een dierenarts brengt voor een volledige beoordeling.

De diagnose hondsdolheid kan niet definitief worden bevestigd bij een levend dier, dus helaas is het alleen mogelijk om sterke vermoedens te hebben op basis van de geschiedenis (bijvoorbeeld een niet-gevaccineerde kat) en de hierboven genoemde tekenen, waarbij euthanasie wordt uitgevoerd waarbij hondsdolheid sterk wordt vermoed.

Nadat dit is uitgevoerd, is een autopsie nodig, waarbij hersenweefsel op een van de volgende manieren wordt bemonsterd en getest:

• Testen van direct fluorescerend antilichaam (DFA), ook bekend als de fluorescerende antilichaamtest, maakt gebruik van antilichamen die fluoresceren onder ultraviolet licht: als deze binden aan hersenweefsel, duidt dit op de aanwezigheid van het rabiësvirus. Dit is de standaard vorm van testen in de meeste landen.
• Directe, snelle immunohistochemische test (dRIT) is een nieuwer type test dat gemakkelijker in het veld kan worden uitgevoerd in delen van de wereld met een minder ontwikkelde wetenschappelijke laboratoriuminfrastructuur.
• Oudere, minder gebruikte diagnosemethoden omvatten histopathologisch onderzoek van hersenweefsel, en de directe inenting van levende muizen met weefsel van de kat, het monitoren van de muizen om te zien of ze tekenen van hondsdolheid ontwikkelen.

Rabiës bij katten Behandeling

Hondsdolheid kan niet worden behandeld: wanneer de aandoening sterk wordt vermoed, wordt euthanasie om twee redenen aanbevolen. Ten eerste, wanneer een kat hondsdolheid heeft, is een ongemakkelijke dood de enige mogelijke uitkomst, waardoor euthanasie de enige humane optie is.

En ten tweede vormt een kat met hondsdolheid een ernstig risico voor de menselijke gezondheid, dus omwille van de menselijke veiligheid is euthanasie noodzakelijk en kan deze worden afgedwongen door ziektebestrijdingsautoriteiten zoals CDC.

Conclusie

Alle katten in gebieden waar hondsdolheid aanwezig is, moeten regelmatig worden gevaccineerd om hen te beschermen tegen deze vreselijke, levensvernietigende ziekte.

Lees meer: Rabiës vaccin voor katten