Toxoplasmose bij katten: oorzaken, symptomen, & behandeling

Dit artikel is bedoeld om de details van Toxoplasmose uit te leggen, een parasitaire ziekte die zowel katten als mensen kan treffen. Er zijn veel misverstanden over deze infectie en dit zal een eenvoudige, duidelijke uitleg geven over Toxoplasmose voor katteneigenaren.

Snel overzicht: Toxoplasmose bij katten

Wat is Toxoplasmose?

Toxoplasmose is een aandoening die zich ontwikkelt na infectie met de microscopische parasiet Toxoplasma gondii. De parasiet kan alle zoogdieren treffen, maar vooral katten zijn belangrijk in de levenscyclus en overdracht van deze parasiet.

Het feit dat mensen ook besmet kunnen zijn, met zeer zeldzame mogelijke nadelige gevolgen, betekent dat dit een aandoening is die veel bezorgdheid kan veroorzaken bij katteneigenaren.

Hoe wijdverspreid is Toxoplasmose?

De parasiet heeft een wereldwijde verspreiding en komt vaker voor in tropische klimaten. Over het algemeen wordt geschat dat ongeveer 50% van de katten in de wereld op een bepaald moment in hun leven is geïnfecteerd door Toxoplasmose. De meeste katten vertonen echter geen detecteerbaar uiterlijk teken van Toxoplasma-infectie, dus het is onwaarschijnlijk dat eigenaren zich ervan bewust zijn dat dit is gebeurd.

Wat is de levenscyclus van de Toxoplasmose parasiet?

Toxoplasmose gondii (T.Gondii) is een protozoon, eencellige parasiet: dit betekent dat het zo klein is dat het alleen onder de microscoop kan worden gezien. De levenscyclus is complex en omvat twee soorten gastheer, de zogenaamde “definitieve” gastheer en een “intermediaire” gastheer. Het belangrijkste verschil tussen deze typen hosts is als volgt:

• De Toxoplasmose parasiet kan eieren produceren wanneer ze definitieve gastheren (katten) infecteren
• De Toxoplasmose parasiet kan geen eieren produceren wanneer ze tussengastheren (alle andere dieren) infecteren, maar ze produceren in plaats daarvan weefselcysten.

Katten (wilde katten en huiskatten, inclusief huiskatten en zwerfkatten) zijn de enige dieren die definitieve gastheren kunnen zijn, dus toxoplasmose-organisme kan alleen eieren produceren (bekend als “oöcysten”) wanneer ze zich in het lichaam van een kat bevinden.

Alle andere warmbloedige dieren kunnen tussengastheren zijn, inclusief mensen, en ook veel soorten die voedsel bieden voor katten, van landbouwhuisdieren zoals runderen, schapen, pluimvee en varkens, tot kleine dieren zoals woelmuizen, muizen en vogels tot schaaldieren zoals oesters en mosselen.

De toxoplasmoseparasiet kan geen eieren produceren wanneer ze zich in tussengastheren bevinden; in plaats daarvan vormt de parasiet microscopische cysten in de weefsels van het dier (spieren en organen), en deze weefselcysten (bekend als zoitocysten) kunnen andere dieren infecteren als het vlees rauw wordt gegeten. Zoitocysten blijven gedurende de hele levensduur van het dier in de gastheer en blijven besmettelijk voor elk wezen dat het dier consumeert. De zoitocyst is als een capsule en bevat de actieve versie van de toxoplasmaparasiet in de capsule, die bekend staan als bradyzoïeten.

Tijdens de levenscyclus van T. Gondii worden individuele parasieten omgezet in verschillende stadia, met verschillende namen, waaronder de bradyzoïeten (gevonden in weefselcysten of zoitocysten), sporozoïeten (gevonden in oöcysten), evenals tachyzoïeten en merozoites. De details van deze parasitaire stadia hoeven niet bekend te zijn om te begrijpen hoe de T.Gondii-infectie onder controle kan worden gehouden.

Hoe raken katten, mensen en andere soorten besmet?

Katten, mensen en andere soorten kunnen besmet raken met Toxoplasmose door oöcysten uit kattenuitwerpselen in te nemen, of door zoitocysten in te nemen door dierlijke weefsels te eten. Kittens kunnen ook besmet raken in de baarmoeder, door hun moeders en ook door het zuigen van hun moedermelk, maar deze infectieroutes zijn zeldzaam. Het is ook mogelijk dat volwassen katten en mensen besmet raken na het drinken van ongepasteuriseerde melk van een geïnfecteerde koe of geit.

Het koken van vlees doodt de zoitocysten, dus infectie komt vaker voor bij buitenkatten die jagers zijn, bij katten die rauw vlees krijgen (het koken dat betrokken is bij het maken van commercieel kattenvoer doodt de parasiet) en bij mensen die vers, onvoldoende verhit vlees eten (de parasiet komt vaker voor bij mensen in culturen die genieten van het eten van vlees dat niet zo grondig is gekookt, bijvoorbeeld Frankrijk). Het invriezen van vlees vermindert ook aanzienlijk het risico dat zoöcysten besmettelijk zijn.

Hoe geven geïnfecteerde katten toxoplasmose-infectie door?

Onmiddellijk nadat katten besmet zijn geraakt, werpen ze oöcysten in grote aantallen in hun ontlasting gedurende ongeveer twee weken. Zodra de twee weken voorbij zijn, behandelt de immuunrespons van de kat de parasiet en worden oöcysten niet langer in de ontlasting uitgeworpen.

Dit is een belangrijk punt: een kat die “positief” is voor Toxoplamosis is eigenlijk onwaarschijnlijk dat hij oöcysten afwerpt. Het is pas in het zeer vroege stadium – gedurende 14 dagen na de eerste infectie – dat de kat besmettelijk is.

Belangrijk is dat oöcysten die in de ontlasting van een kat worden doorgegeven, niet onmiddellijk besmettelijk zijn voor andere dieren: een proces dat “sporulatie” wordt genoemd, moet plaatsvinden, en dit duurt tussen de één en vijf dagen.

Het belang van dit feit is dat verse kattenuitwerpselen waarschijnlijk niet besmettelijk zijn voor mensen, terwijl “oude” kattenuitwerpselen besmettelijk kunnen zijn.

Om deze reden moeten mensen die mogelijk gevoelig zijn voor bijwerkingen van Toxoplasmose contact met “oude” kattenpoep vermijden (ze mogen bijvoorbeeld geen kattenbakken opruimen).

Oöcysten zijn taai en kunnen vele maanden in de omgeving overleven, lang nadat de uitwerpselen die ze oorspronkelijk droegen zich hebben verspreid.

Oöcysten kunnen dus in de grond aanwezig zijn als een kat uitwerpselen in de grond heeft doorgegeven en begraven. Als een ander dier deze oöcysten inneemt, zullen ze uitkomen wanneer ze zich in de darmen van hun nieuwe gastheer bevinden, dan zal de infectie zich van daaruit verspreiden naar de bloedbaan en vervolgens naar de rest van het lichaam, waardoor nieuwe zoitocysten ontstaan waar ze zich ook vestigen.

Symptomen van toxoplasmose bij katten

De meeste katten vertonen geen klinische tekenen van infectie met Toxoplasmose, maar zelden kunnen koorts, verlies van eetlust, gewichtsverlies en lethargie worden opgemerkt, met een breed scala aan andere mogelijke symptomen, afhankelijk van het getroffen deel van het lichaam. Dit kan longziekte, leverziekte, spierpijn, ontstekingsziekte die de ogen en hersenen aantast en vergrote lymfeklieren omvatten.

Symptomen van toxoplasmose bij de mens

Het belangrijkste probleem van zorg met Toxoplasmose voor katteneigenaren is de zeldzame, maar mogelijke, impact op de menselijke gezondheid. Gezonde mensen zijn over het algemeen in staat om goed om te gaan met Toxoplasmose-infectie: hun immuunsysteem elimineert de parasiet effectief, zonder tekenen, of misschien gewoon griepachtige symptomen zoals een milde koorts met vergrote lymfeklieren.

Sommige sectoren van de menselijke bevolking worden echter beschouwd als sectoren met een hoog risico op ernstiger gevolgen van Toxoplasmose.

Dit komt omdat hun immuunsysteem niet in staat is om effectief met de parasiet om te gaan. Risicogroepen zijn baby’s, jonge kinderen, ouderen en immuungecompromitteerde mensen, hetzij als gevolg van ziekte, hetzij als gevolg van chemotherapie. Zwangere vrouwen lopen ook een hoog risico vanwege het risico voor hun ongeboren baby in de baarmoeder.

In deze risicogroepen omvatten de mogelijke gevolgen van toxoplasmose-infectie ontsteking van de hersenen, het zenuwstelsel en de ogen, evenals abortus, doodgeboorte en geboortedefecTs.

Deze mogelijke ernstige gevolgen verklaren waarom het zo belangrijk is om Toxoplasmose te begrijpen en stappen te ondernemen om ervoor te zorgen dat niemand in gevaar komt.

Hoe vaak komt toxoplasmose bij katten voor?

Wereldwijd is ongeveer 50% van de kattenpopulatie op een bepaald moment blootgesteld aan Toxoplasmose, maar nogmaals, het is belangrijk om te onthouden dat katten alleen besmettelijk zijn tijdens de onmiddellijke periode van twee weken nadat ze zijn geïnfecteerd.

Dus het percentage katten dat actief besmettelijk is, is veel, veel lager, en hoewel het onmogelijk is om nauwkeurig te berekenen, is het waarschijnlijker dat het minder 0,1% is (d.w.z. minder dan één op de duizend katten). Klinische ziekte bij katten veroorzaakt door Toxoplasmose is ook uitzonderlijk zeldzaam.

Hoe vaak komt toxoplasmose bij mensen voor?

Er is een aanzienlijke geografische variatie in de snelheid van menselijke infectie met Toxoplasmose. Studies van antilichamen tegen Toxoplasmose hebben aangetoond dat in het Vk 20-30 procent van de mensen op een bepaald moment is blootgesteld aan de parasiet, terwijl in Frankrijk en Duitsland 80 procent van de bevolking bewijs van blootstelling heeft, en in de Verenigde Staten, volgens de CDC-website, is dit cijfer ongeveer 12%.

De meest zorgwekkende bedreiging van Toxoplasmose is het risico op abortus of geboorteafwijkingen wanneer zwangere vrouwen besmet raken.

Geschat wordt dat bij 20-50% van de zwangere vrouwen die besmet raken tijdens de zwangerschap, er nadelige gevolgen zijn.

Belangrijk is dat als een vrouw voorafgaand aan de zwangerschap is geïnfecteerd met Toxoplasmose, haar immuunsysteem antilichamen zal ontwikkelen en als ze tijdens de zwangerschap opnieuw wordt blootgesteld aan de parasiet, is er geen risico voor haar ongeboren baby. Het enige risico is voor de baby’s van zwangere vrouwen die voor het eerst tijdens de zwangerschap worden blootgesteld aan Toxoplasmose.

Verhoogt het bezitten van een kat het risico dat een persoon toxoplasmose oploopt?

Studies hebben aangetoond dat, onverwacht misschien, contact met katten wel niet verhogen het risico op Toxoplasmose-infectie bij de mens.

Zoals hierboven vermeld, werpen katten alleen Toxoplasmose-eieren af tijdens de twee weken na de eerste infectie, dus hoewel het gebruikelijk is dat katten “positief” zijn voor Toxoplasmose, is het uitzonderlijk zeldzaam dat katten actief besmettelijk zijn voor mensen.

De meeste mensen zijn besmet door het eten van rauw of onvoldoende verhit vlees (wat waarschijnlijk de reden is waarom de infectie vaker voorkomt in Frankrijk en Duitsland). De twee risicogebieden die katteneigenaren moeten aanpakken, zijn zwangere vrouwen die kattenbakken hanteren en jonge kinderen die in tuinen of zandbakken spelen en omgaan met grond of zand dat op een bepaald moment in het verleden mogelijk besmet is met geïnfecteerde kattenuitwerpselen.

Diagnose van toxoplasmose

Als u vermoedt dat uw kat toxoplasmose heeft (op basis van de hierboven genoemde tekenen), moet u uw lokale DVM-dierenarts bezoeken, waar de volgende stappen kunnen worden genomen.

1. Gedetailleerde geschiedenis

Uw dierenarts zal elk aspect van het leven en de gezondheidszorg van uw kat bespreken: Toxoplasmose komt bijvoorbeeld vaker voor bij katten die jagers zijn, en katten die de hele tijd binnen blijven, hebben veel minder kans om besmet te raken. Katten die FIV-positief zijn, hebben meer kans om tekenen te vertonen omdat hun immuunsysteem is aangetast.

2. Lichamelijk onderzoek

Uw dierenarts zal uw kat zorgvuldig controleren en fysieke tekenen van ziekte opmerken.

3. Routinematig bloedonderzoek

De gebruikelijke bloedonderzoeken, waaronder hematologische en biochemische profielen, zullen richtlijnen geven over de vraag of er bepaalde systemen bij betrokken zijn en hoe het immuunsysteem van uw kat reageert.

4. Gespecialiseerd bloedonderzoek

Een aantal verschillende serumtiters voor antilichamen tegen Toxoplasma gondii zijn beschikbaar, maar belangrijk is dat deze alleen wijzen op bewijs van eerdere blootstelling aan het organisme.

Zorgvuldige beoordeling van verschillende soorten antilichamen, samen met herhaalde monsters om veranderende trends te meten, kan nuttig zijn voor het identificeren van actieve infecties, maar deskundige interpretatie van de resultaten is altijd nodig. Uw dierenarts zal samenwerken met lokale centra voor ziektebestrijding en -preventie om u hierover het best mogelijke advies te geven.

5. Fecale tests

Als een kat actief eicellen afwerpt, kunnen deze in de ontlasting worden gedetecteerd, maar dit wordt zelden geïdentificeerd.

6. Histopathologie

De weefselcysten (zoitocysten) kunnen worden gezien in monsters verzameld door biopsie.

7. Polymerase kettingreactie (PCR) test

PCR-assay kan worden uitgevoerd op feces, biopsy monsters, cerebrospinale vloeistof (CSF), en respiratoire afscheidingen. Dit is een gevoelige test die specifiek DNA-bewijs van Toxoplasmose identificeert.

Hoeveel kost een cat toxoplasmose test?

U moet uw dierenarts vragen naar de kosten van dergelijke tests, maar ze liggen waarschijnlijk ergens tussen de $ 50 en $ 200, afhankelijk van welke specifieke test wordt uitgevoerd.

Behandeling voor toxoplasmose

De meeste katten hebben geen behandeling nodig voor Toxoplasmose: hun immuunsysteem behandelt de infectie effectief.

Katten die ziek worden als gevolg van Toxoplasmose kunnen worden behandeld met een aantal verschillende medicijnen, waaronder clindamycine, trimethoprim-sulfonamide, pyrimethamine, ponazuril en toltrazuril.

Dit zijn geneesmiddelen die alleen op recept verkrijgbaar zijn, dus mogen alleen worden gegeven onder strikt veterinair toezicht. Sommige zijn off-label, wat betekent dat ze geen specifieke licentie hebben om te worden gebruikt voor de behandeling van Toxoplasmose, wat een andere reden is waarom ze veterinaire begeleiding nodig hebben,

Tips voor het voorkomen van toxoplasmose transmissie

Als u het risico wilt minimaliseren dat uw kat Toxoplasmose oploopt, houd hem dan binnen en voer hem alleen gekookt of verwerkt vlees.

Mensen moeten zich bewust zijn van de risicofactoren, zodat ze weten of ze mogelijk kwetsbaarder zijn voor nadelige effecten van Toxoplasmose-infectie.

Dit omvat baby’s, jonge kinderen, ouderen en iedereen met een onderdrukt immuunsysteem, hetzij als gevolg van ziekte of als gevolg van chemotherapie.

Zwangere vrouwen lopen ook een hoog risico vanwege het risico voor hun ongeboren baby in de baarmoeder. Mensen in deze groepen moeten specifieke stappen nemen, waaronder een goede hygiëne rond katten en voorzichtigheid rond ongekookt vlees in de keuken en eetkamer.

Hier zijn een paar manieren om infectie met katgerelateerde Toxoplasmose te voorkomen:

1. Vermijd het hanteren van kattenbakken en vermijd elk contact met kattenpoep.
2. Reinig de kattenbak regelmatig met afwasmiddel en heet water
3. Gooi kattenbakvulling veilig weg, bijvoorbeeld verzegeld in een plastic zak en in het huisvuil geplaatst
4. Leg kattenbakken dagelijks leeg, dus als oöcysten toevallig in de kattenuitwerpselen zitten, zouden ze niet besmettelijk zijn (omdat het enkele dagen duurt voordat dit gebeurt)
5. Vermijd het hanteren van grond die mogelijk op een bepaald moment in het verleden is verontreinigd met geïnfecteerde kattenpoep
6. Was groenten en fruit zorgvuldig om alle sporen van aarde te verwijderen
7. Eet geen ongewassen fruit
8. Draag handschoenen en was de handen na het tuinieren.

Hier zijn manieren om vleesgerelateerde Toxoplasmose-infectie te voorkomen:

1. Reinig en was alle oppervlakken voor voedselbereiding (inclusief snijplanken) en keukengerei voor en na gebruik
2. Kook al het vlees grondig om eventuele weefselcysten te doden
3. Overweeg om vers vlees in te vriezen en het vervolgens te ontdooien voor het koken, omdat dit weefselcysten minder besmettelijk maakt
4. Vermijd het eten van rauwe schaaldieren (oesters, kokkels of mosselen)

Conclusie

Toxoplasmose is een complexe microscopische parasiet die zelden ernstige ziekten bij katten en mensen kan veroorzaken.

Het risico dat katteneigenaren toxoplasmose ontwikkelen, is niet hoger dan niet-kattenbezitters. U moet zich echter bewust zijn van hoe de parasiet wordt verspreid, en als u zich in een kwetsbare groep bevindt zoals hierboven vermeld, moet u eenvoudige stappen ondernemen om het zeer kleine risico op het oppikken van de parasiet verder te minimaliseren.